سیستم های تهویه

سیستم‌های تهویه اتاق تمیز (Clean Room HVAC Systems) از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند، زیرا هدف اصلی آن‌ها کنترل آلودگی‌های ذره‌ای، دما، رطوبت، فشار و جریان هوا برای ایجاد محیطی پایدار و فوق‌العاده تمیز است. در ادامه اجزای اصلی و نحوه عملکرد این سیستم‌ها را توضیح می‌دهم:

ویژگی‌های کلیدی سیستم تهویه اتاق تمیز

1. کنترل ذرات معلق (Particulate Control)
استفاده از فیلترهای HEPA یا ULPA برای حذف ذرات معلق تا اندازه ۰.۳ میکرون یا کوچکتر.

2. کنترل فشار مثبت/منفی

فشار مثبت برای جلوگیری از ورود آلودگی به داخل (مثلاً در صنایع دارویی).

فشار منفی برای جلوگیری از خروج آلودگی (مثلاً در آزمایشگاه‌های ویروس‌شناسی).

3. کنترل دما و رطوبت
دما معمولاً بین ۲۰–۲۴ درجه و رطوبت نسبی بین ۳۰–۶۰٪، بسته به کلاس اتاق و کاربرد آن کنترل می‌شود.

4. جریان هوا با الگوی مشخص

لامینار (یک‌جهته): در اتاق‌های کلاس بالا (مانند ISO Class 5)، هوا به صورت یکنواخت و مستقیم از بالا به پایین حرکت می‌کند.

توربولانس کنترل‌شده: در کلاس‌های پایین‌تر، جریان هوا می‌تواند با الگوی آشفته ولی قابل کنترل باشد.

5. تعداد تعویض هوا (Air Changes per Hour – ACH)
بسته به کلاس اتاق، تعداد تعویض هوا از ۲۰ تا بیش از ۳۰۰ بار در ساعت متغیر است.

اجزای اصلی سیستم تهویه اتاق تمیز

AHU (Air Handling Unit): واحد مرکزی برای تهویه، کنترل دما و رطوبت.

فیلترها (Pre, HEPA, ULPA): برای حذف ذرات معلق.

کانال‌کشی هوا (Ductwork): انتقال هوای تمیز به داخل اتاق.

دمنده‌ها (Blowers/Fans): برای ایجاد جریان هوا.

سیستم‌های پایش و کنترل (BMS یا EMS): برای مانیتورینگ دائم فشار، دما، رطوبت و ذرات.

طبقه‌بندی اتاق‌های تمیز

طبق استاندارد ISO 14644-1، اتاق‌ها به کلاس‌هایی از ISO Class 1 تا ISO Class 9 تقسیم می‌شوند.

هرچه عدد کلاس پایین‌تر باشد، اتاق تمیزتر است.